Jabuqicë, zgllob, lladnjak, etj., cili është kuptimi i këtyre emrave të përçudshëm?
Emrat e përçudshëm të pjesëve mekanike motorike kanë qenë të pandashëm në kulturën kosovare të të shprehurit – “llamella”, “zgllobi”, “lladnjaku”, “jabuqicat” – çka janë realisht dhe cili është funksioni i tyre?
Fatmirësisht për juve që mund të hamendësoni e mund të keni hamendësuar, përfshirë edhe mua, ekziston një vdekatar si krijuesi i këtij artikulli, i cili është shqetësuar deri në atë pikë sa e ka parë të nevojshme të shkruajë për domethënien e tyre.
Në fakt, kuptimi i tyre nuk mund të shpjegohet më mirë e më kredibilitetshëm (nuk e di nëse është fjalë e njëmendtë ‘kredibilitetshëm’ por, po tingëllon bukur, apo jo?) nga askush tjetër, veç një mekaniku.
E, unë, personalisht, u futa në punëtorinë e një mekaniku për të folur më shumë rreth çështjes në fjalë.
Në qendër të qytetit gjeta Gazmendin, 38-vjeçar, i cili pranoi të ndante 4-5 minuta nga puna e tij me ‘dizalicë’ (instrument që ngre lart veturën për të punuar nën të), për t’i shpjeguar një të interesuari si unë më shumë për disa prej fjalëve që i kam hasur vazhdimisht gjatë jetës por tek tash, si shofer i ri, më ka lindur interesimi serioz për të kuptuar më shumë rreth tyre.
Çka është ‘llamella’?
![](safari-reader://nacionale.com/uploads/Llamella.jpeg)
“Llamella shërben që kerri me pasë tërheqje”,tha Gazmendi, duke përshkruar një pjesë me të cilën unë, si vozitës i ri, duhet të bëj kujdes, nëse ajo që thotë Gazmendi më poshtë është për t’u besuar.
“Llamella” po del të jetë e ndërlidhur me “kfaçillën”, pedalen që duhet ta shtypësh për ndërrim shpejtësish dhe një keqmenaxhim i kësaj të fundit që vjen në formën e shtypjes lidhje-palidhje sidomos te shoferët e rinj, shkakton dëmtimin apo prishjen e “llamellës”.
“Fillestarët janë zakonisht ata që e dëmtojnë më shumë llamellën”, potencoi tutje Gazi – po i jap vetes të drejtën t’i drejtohem tash me shkurtesa të tilla, meqë e krijuam njëfarë raporti solid duke diskutuar për vetura e llamella.
Fatkeqësisht, Gazi nuk gjeti emër shqip për “llamellën”, përveç që elaboroi funksionin e saj.
Çka është ‘zgllobi’?
![](safari-reader://nacionale.com/uploads/Zgllobi.jpeg)
Term shqip ‘nyje’
“’Zgllobi’ është material shpenzues. Shoferi mun’ me dëmtu, zakonisht nëpër kthesa, duhet me pasë kujdes. Është i vendosur në rrotat e anës së djathtë dhe të majtë dhe termi shqip për ta përshkruar atë është ‘nyje’”, tha tutje Gazi për ‘zgllobin’.
Po ‘lladnjaku’?
![](safari-reader://nacionale.com/uploads/lladnjaku.jpeg)
Term shqip ‘radiatori’
“Radiatori apo ‘lladnjaku’, është ftohësi i klimës apo ftohësi i ujit. Nuk është send që prishet, veç nëse ndodh aksident ose është kerri shumë i vjetër”, elaboroi tutje zoti Gazmend.
![](https://nacionale.com/uploads/Gazi1.jpg)
![](https://nacionale.com/uploads/Gazi2.jpg)
![](https://nacionale.com/uploads/Gazi3.jpg)
![](https://nacionale.com/uploads/Gaz.jpg)
Çka janë ‘jabuqicat’?
![](safari-reader://nacionale.com/uploads/Jabucici.jpg)
Termi shqip ‘mollëzat’
Një term tejet interesant që më bën përshtypje gjithmonë kur e dëgjoj aty-këtu është ky, ‘jabuqicat’. E kam të vështirë të përshkruaj imazhin që më shfaqet kur përmendet ky emër, por është një vështirë i përcaktueshëm, e një që kurrë në jetë nuk më kishte shkuar mendja, e as që do të më shkonte ndonjëherë me shumë gjasë, ta ndërlidhja me epitetin që përdori Gazi për t’i përshkruar ‘jabuqicat’ në shqip.
“Ndryshe quhen mollëza dhe janë pjesë e trapit. Këto prishen prej rrugëve të këqija”, potencoi Gazi.
‘Shovershajmja’?
![](safari-reader://nacionale.com/uploads/shov.jpeg)
“’Shovershajmja është xhami përpara”, më tha një tjetër mekanik me emrin Behxhet, e që nuk elaboroi tutje, sigurisht se edhe mund t’i jem dukur irritues me këso lloj pyetjesh që për të nuk kanë kurrfarë rëndësie.
Në kulturën tonë të të folurit, shprehjet serbe e turke gjejnë përfaqësim masiv, më e pakta që mund të themi, andaj është e natyrshme të jemi të familjarizuar me to. Në të kundërtën, jeta mund të jetë shumë e vështirë për, ta zëmë, shoferët e rinj e të dhënë shumë pas gjuhës shqipe ose të atillë si unë që duhet të duken sikur ia kanë ‘haberin’ për vetura kur e dërgojnë te mekaniku, në mënyrë që t’i shpëtojnë zhvatjeve apo manipulimeve si rezultat i injorancës rreth termave motorikë.