Si ndodhi sulmi dhe kush kishte dhënë shpërblim për ekzekutimin e shkrimtarit Rushdie?

Shkrimtari Salman Rushdie, i cili vuajti prej vitesh kërcënime me vdekje nga islamistët pasi shkroi “Vargjet Satanike”, është sulmuar në një skenë në Nju Jorku.

Fituesi i çmimit Booker, 75 vjeç, po fliste në një ngjarje në Institutin Chautauqua. Policia e Shtetit të Nju Jorkut tha se një i dyshuar doli në skenë dhe sulmoi Rushdie dhe një intervistues.

“Rushdie ka pësuar një plagë të dukshme me thikë në qafë”, thuhet në deklaratën e policisë.

Guvernatorja e Nju Jorkut Kathy Hochul tha në një konferencë për shtyp rreth një orë më vonë se Rushdie ishte gjallë.

Ai u dërgua në një spital lokal me helikopter, por nuk ka detaje të tjera për shkallën e plagëve të tij.

Intervistuesi, Henry Reese, gjithashtu pësoi një dëmtim të lehtë në kokë. Reese është bashkëthemelues i një organizatë jofitimprurëse që ofron strehë për shkrimtarët e mërguar nën kërcënimin e persekutimit.

I dyshuari është dërguar menjëherë në mbajtje, tha policia.

Mark Sommer, një reporter për Buffalo News, i tha BBC News Channel se sulmuesi kishte dalë nga audienca me një maskë të zezë.

Një video e postuar në internet tregon të pranishmit që nxitojnë në skenë menjëherë pas incidentit.

Romancieri me origjinë indiane Rushdie mori famë me Midnight’s Children në 1981, i cili vazhdoi të shiti mbi një milion kopje vetëm në MB.

Por libri i tij i katërt, në vitin 1988 – Vargjet Satanike – e detyroi atë të fshihej për nëntë vjet.

Romani surrealist, post-modern ngjalli zemërim te disa muslimanë, të cilët e konsideruan përmbajtjen e tij si blasfemi, dhe u ndalua në disa vende.

Një vit pas botimit të librit, Udhëheqësi Suprem i Iranit Ayatollah Khomeini bëri thirrje për ekzekutimin e Rushdie. Ai ofroi një shpërblim prej 3 milionë dollarësh në një fetva – një dekret ligjor i lëshuar nga një udhëheqës fetar islamik.

Shpërblimi mbi kokën e Rushdie mbetet aktiv, dhe megjithëse qeveria e Iranit është distancuar nga dekreti i Khomeinit, një fondacion fetar pothuajse zyrtar iranian shtoi 500,000 dollarë të tjera në shpërblim në 2012.

Shtetasi britaniko-amerikan – i cili ka lindur nga muslimanë jo-praktikues dhe është vetë ateist – është bërë një avokat i zëshëm për lirinë e shprehjes, duke mbrojtur punën e tij në disa raste, shkruan BBC.

Megjithëse nuk e dimë motivin e sulmuesit të Salman Rushdie, autori është përballur me kërcënime me vdekje për më shumë se 30 vjet që nga botimi i Vargjeve Satanike. Rushdie tha se qëllimi kryesor i romanit të tij ishte të shqyrtonte përvojën e emigrantëve, por disa muslimanë u ofenduan nga portretizimi i Profetit Muhamed dhe vënia në pikëpyetje e natyrës së shpalljes së Kuranit si fjalë e Zotit.

Vargjet Satanike u ndaluan fillimisht në vendin e lindjes së autorit, Indi, dhe më pas në disa vende të tjera përpara se Ajatollah Khomeini i Iranit të lëshonte fetvanën e tij famëkeqe.

Fetvaja bëri thirrje për vrasjen e kujtdo që ishte përfshirë në botimin e librit dhe ofroi shpërblime për ata që morën pjesë në vrasje. Kjo fetva nuk është anuluar kurrë zyrtarisht.

I befasuar nga natyra e përhapur e protestave, Salman Rushdie u kërkoi falje myslimanëve, por u fsheh për pjesën më të madhe të 10 viteve të ardhshme.

Ndonëse shkrimtari i kishte shpëtuar dëmtimit fizik deri më tani, të tjerë të lidhur me librin nuk i kishin shpëtuar, me botuesin e tij norvegjez që u qëllua dhe u plagos rëndë në fillim të viteve ’90 dhe përkthyesi i tij japonez u godit me thikë për vdekje.

Kur Rushdie u shpall kalorës në vitin 2007 nga Mbretëresha Elizabeth II, kjo shkaktoi protesta në Iran dhe Pakistan, ku një ministër i kabinetit tha se nderimi “justifikon sulmet vetëvrasëse”.

Ngjarjet letrare ku mori pjesë Rushdie kanë qenë subjekt i kërcënimeve dhe bojkoteve në të kaluarën.

Paraqitja e tij në ngjarjen e Institutit Chautauqua, në perëndim të Nju Jorkut, ishte e para në një seri leksionesh gjatë verës të organizuar nga organizata jofitimprurëse.

Një artist në ambientet e ngjarjes tha se provat kanë shkuar normalisht mëngjesin e sotëm deri në sulmin brenda amfiteatrit të saj. Vendi ka qenë i mbyllur që atëherë, tha ajo.

PEN America, një grup i shquar amerikan i fjalës së lirë për autorë, tha se ishte “nga tronditja dhe tmerri” nga lajmet për sulmin. Z. Rushdie ishte president i organizatës nga viti 2004 deri në 2006.

“Nuk mund të mendojmë për asnjë incident të krahasueshëm të një sulmi të dhunshëm publik ndaj një shkrimtari letrar në tokën amerikane”, thuhet në një deklaratë.

Guvernatorja e Nju Jorkut, Kathy Hochul u zotua se do të “ndihte sado që të jetë e nevojshme në hetimin” për therjen me thikë.

“Mendimet tona janë me Salmanin dhe të dashurit e tij pas kësaj ngjarjeje të tmerrshme”, shkroi ajo.